دانلود و نقد کتاب
"سیمین بهبهانی چهره شناخته شده‌ی شعر امروز است. او که «بانوی غزل ایران» لقب گرفته متولد 1306 تهران است و تاکنون مجموعه‌های شعر بسیاری از او به چاپ رسیده است. نگاه او در شعرهایش نگاه کدبانویی است که باید خانه تکانی کند و هر چیز پوسیده ومندرس و کم ارج را به دور افکند: جامی، کوزه‌یی ، روی اندازی و گلدانی و ... اما با هریک خاطره‌یی دارد. شعرهایش در مجموعه‌هایی با نام‌های جای پا، چلچراغ، مرمر، رستاخیز خطی ز سرعت و از آتش، دشت ارژن و یک دریچه آزادی، گرد آمده است. و به تازگی نیز مجموعه‌یی از آنها را در یک کتاب بنام «جای پا تا آزادی» تدوین کرده است. در گفتگو با سیمین بهبهانی بانوی غزل ایران: § چشم انداز شعر امروز را چگونه می‌بینید ؟ و فکر می‌کنید شعر امروز تا چه حد به معیارها، ارزشها و مرزبندی‌های اندیشه‌گانی اهمیت می‌دهد؟ مسئله دیگر پرده برداری از واقعیات است. روزگاری ماه و ستاره و خورشید برای انسان این قدر شناخته نبودند. این نقطه‌ها و صفحه‌های نورانی آن قدر زیبا و مرموز بودند که بشر به نیایش آنها می‌پرداخت و همین موجب تخیل می‌شد. امروز کجای این کرات خاکی و پر از سنگ و خالی از آب و هوا ستودنی است ؟ دنیای امروز با سر و صدای منظم ابزار و ماشین‌ها و ترن‌ها و کارخانه‌ها، بشر را از هر گونه نظمی بیزار کرده است. قافیه و وزن نظمی است که انسان دیروز در برابر آزادی و بی‌نظمی صداهای طبیعت، مشتاق شنیدن آن بود و انسان امروز در برابر نظم یکنواخت دنیای ماشین از آن می‌گریزد. به این ترتیب می‌بینید که وزن و قافیه که از عناصر شعر کلاسیک بودند جای خود را به خشونت و واقعیت‌های دنیای ماشین سپرده‌اند. دیگر شعر، آغوش بازی برای پذیرفتن این گونه عناصر ندارد و اگر داشته باشد از نوعی دیگر است، با زبانی تازه‌تر . شعر کلاسیک باید خیلی حرف برای گفتن و خیلی زیبایی برای عرضه کردن داشته باشد تا در پسند این خلق بی‌حوصله آشفته حال واقع شود. § نیما به عنوان پایه‌گذار نوعی نوگرایی در ادبیات که در درجه اول شکست قالبها را رواج داده به نظر شما هیچ فکر می‌کرد که شعر به چنین درجه‌یی برسد؟ § چرا غزل امروز کمتر به عشق پرداخته است و محملی شده است برای مسائل اجتماعی و سیاسی که هیچ نسبتی با تعریف اصلی آن یعنی عشق ندارد. لبّ کلام این که چه بلایی سر عشق آمده است ؟ § پس نیما حق داشت به حافظ بگوید که "حافظا این چه کیدو دروغی است کز زبان می و جانم ساقی ست نالی ارتا ابد باورم نیست که بر آن عشق بازی که باقی‌ست من بر آن عاشقم که رونده است" § جریان روشن فکری امروز را چه گونه می‌بینید؟ چه دلیلی دارد که روشنفکران کمتر با مردم همراه و مانوس‌اند. § تا چه حد تجرید و انتزاع باید وارد شعر امروز بشود تا گریز از آن خردگرایی (که شعر قاجار و مشروطیت بر ما تحمیل کرده است) آسان باشد؟ اما درباره تجرید و انتزاع که می‌گویید: "باید وارد شعر شود" خدمتتان عرض کنم که هنر و خصوصا شعر، هیچ بایدی را نمی‌پذیرد. اگر لازم باشد خود به خود وارد می‌شود. اما اساساً شعر با هنرهای دیگر فرق دارد. شعر هنر کلامی است و کلام به صورت محض "آبستره" یا تجریدی وجود ندارند. زیرا هیچ کلامی متنزع از مفهوم نیست. لتریست ها و دادائیست‌ها در اوایل قرن سعی کردند چنین مقصودی را به ثمر برسانند، اما نتوانستند. شعر تا آن حد توانسته به تجرید نزدیک شود که خواننده یا شنونده را در تلقی از مفهوم آزاد بگذارد. به عبارت دیگر هر کس بتواند برداشت خاصی از آن داشته باشد. یعنی سرنخی به دست شنونده بدهد که به فراخور ذهنیات خود بتواند آن را به مفهومی هدایت کند. شما اگر حتی واژه‌ها را به تصادف انتخاب کنید و عبارتی بسازید قطعا مفهومی را القا خواهد کرد. § با شعری که در قالب کهن سروده شده باشد می توان انتزاعی سخن گفت اما مشکل قالب، راه را برای رسیدن به یک زبان که ویژه شعر باشد بسته است – در واقع "سنت شعر کهن قافیه سالاری بود که گشایند بدین وادی پیچ و خما" یعنی این قافیه و وزن است که باعث لذت مخاطب از متن می‌شود. غزل امروز این را چگونه توجیه می‌کند؟ § بعضی‌ها ممکن است از واژه‌هایی استفاده کنند که تازه است اما هماهنگی لازم را با متن ندارد. بین تازگی و زیبایی غالباً ملازمه‌یی نیست و چنان نیست که هر نویی زیبا باشد به نظر شما استفاده از این شگرد می‌تواند هم نوآوری را که یک اصل پسندیده و لازم است و هم زیبایی را در خود مجموع داشته باشد؟ ممکن است شنونده در نخستین بار شنیدن، شیفته آن شود اما وقتی پای دوباره خواندن به میان آید شعر سقوط می‌کند .اصلا شعر مورد پسند من آن است که در هر بار خواندن یا شنیدن چیزتازه یی به شنونده عرضه کند و زیبایی‌های نهفته خود را آشکار کند. به قول حافظ هزاران نکته می‌باید ... تا چه حد سعی کرده‌اید زبان را درگیر اتفاقات تازه کنید. چون وزن را دچار این اتفاقات کرده‌اید؟ سیمین بهبهانی در گفتگو با مجله توانا
| Design By : Pichak |
به انتهای بودنم اگر می نگری . . . دیدگانت را به جاده بی خیالی بدوز . . . همان حوالی کلبه ای دارم ، با خدا . . . هر روز تکرار می کنیم ، تنها . . . تنهایی را . . . !
