دانلود و نقد کتاب
شاهنامه? بایسنقری یکی از نسخههای قدیمی و بسیار ارزشمند شاهنامه فردوسی در سطح جهان است که از دید کتاب آرایی و ارزشهای هنری از اهمیت فراوانی برخوردار است. این کتاب ارزشمند و نفیس، ?? نقاشی مینیاتور به سبک هرات دارد و در سال 1430 میلادی به سفارش شاهزاده بایسنقر میرزا( فرزند شاهرخ و نوه? تیمور",گورکانی ) تهیه شدهاست. این اثر که در کتابخانه سلطنتی کاخ گلستان (کتابخانه کاخ موزه گلستان فعلی) نگهداری میشوددر سال ???? در برنامه ی حافظه جهانی یونسکو به عنوانی نشانی از سوی ایران ثبت شد
ویژگیها
«شاهنامه بایسنقری» در میان شاهنامههای مصور و آراسته موجود در کتابخانهها و موزههای جهان از نامورترین و شناختهشدهترین نسخههاست. چند ویژگی این کتاب را نسبت به نسخههای مشهوری چون «شاهنامه دموت» و «شاهنامه شاه طهماسبی» که قبل و پس از آن پدید آمدهاند، برتری میبخشد:
نخستین و برترین امتیاز این نسخه آن است که بر خلاف دو نسخه یاد شده، قربانی مالکان آن نشده تا شیرازه آنها را از هم بگسلند و برگهای آن را در گوشه و کنار جهان بپراکنند.
بهجز چند افتادگی در متن این نسخه، «شاهنامه بایسنقری» نسخهای کامل و دست نخورده در میان شاهنامههای نامی و رده نخست به شمار میآید.
امتیاز دیگر این نسخه به خاطر نفاست، زیبایی و آراستگی آن است که در نوع خود کممانند است. نگارگری، تذهیب، تجلید و دیگر آرایههای کتاب با مهارتی ویژه انجام شده است. با این حال در خوشنویسی این نسخه ضعفی به نظر میآید، که آن هم به خاطر همزمانی کتابت آن با آغاز شکلگیری قلم نستعلیق است.
سومین امتیاز این کتاب مقدمهای است که برای نخستین بار بر شاهنامه افزوده شده است. آنسان که پیداست به دستور بایسنقر میرزا، که باید او را هنر دوستترین شاهزاده تیموری به شمار آورد، دستنویسهای انبوهی از شاهنامه گردآوری شد و مقدمهای مفصل با تلفیق مقدمههای پیشین و نسخههای دیگر همزمان، برای این شاهنامه نوشته شد. اگرچه این مقدمه از دید درستی مطالب تاریخی و متن خود شاهنامه و به خاطر افزودن اشعار الحاقی نقاط ضعفی دارد، ولی از آنجا که گردآوری آن مایه رواج بیشتر شاهنامه نه تنها در ایران بلکه در سراسر جهان شده، کوشش گردآورندگان آن ستایشانگیز است
محل نگهداری
«شاهنامه بایسنقری» به شماره 716 در کتابخانه کاخ موزه گلستان ثبت شده و سال 1350 خورشیدی به گونه چاپلوحی در تهران منتشر شده است. بر پایه شواهد موجود، نسخه کنونی «شاهنامه بایسنقری» را امیر نظام گروسی، رجال ایرانی (1237 ـ 1317 ه.ق) به کتابخانه هدیه کرده است. و این شاهنامه بیش از 110 سال است که در کتابخانه کاخ موزه گلستان نگهداری میشود. این نسخه باارزش و نفیس در برخی از نمایشگاههای مهم جهانی نمایش داده شده است.
مشخصات
«شاهنامه بایسنقری» به قطع رحلی است و 700 صفحه دارد.
هر صفحه دربرگیرنده 31 سطر و هر سطر 3 بیت به قلم نستعلیق و با کتابت خفی جعفر بایسنقری است.
این نسخه نفیس در سال 833 ه.ق روی کاغذ خانبالغ نخودی کتابت شده است.
«شاهنامه بایسنقری» با یک شمسه مُذهّب عالی، در بر گیرنده کتیبه ای به قلم رقاع بر زمینه زرین، دربرگیرنده نام و القاب بایسنقر میرزا آغاز میشود.
صفحههای دوم و سوم نسخه دربرگیرنده تصویر شکارگاه است و در این دو صفحه مذهب به نقش دو ترنج ، نام و القاب آن شاهزاده دیده میشود.
همچنین دو صفحه آغاز متن شاهنامه با حاشیههای مذهّب و مرصّع آراسته شده و میان سطرهای آن زر اندازی شده است.
نسخه «شاهنامه بایسنقری» با 22 تصویر مینیاتور آبرنگی آراسته شده است.
جلد این نسخه، چرمیِ ضربیِ زر پوش با دو حاشیه روغنی در بیرون و سوخت مُعرقِ زرین بر زمینه لاجوردی در داخل است
شهرت جهانی
این شاهنامه بهسبب اینکه در لندن، سن پترز بورگ، پاریس و رم بهنمایش درآمده و مینیاتورهای آن بهوسیله یونسکو در سری کتابهای دنیای هنر در جلد مربوط به ایران چاپ شده در غرب بسیار نامی است. ?? تابلوی مینیاتور شاهنامه بایسنقری همه سالم هستند و در سال ????م به خط جعفر تبریزی معروف به جعفر بایسنقری کتابت شده و به بایسنقر میرزا اهدا شده است.نسخه کنونی «شاهنامه بایسنقری» خرداد سال ???? در حافظه جهانی به ثبت رسیده استدر سال ???? این نشان به طور رسمی ازطرف کمیته ملی حافظه جهانی یونسکوبهکاخ موزه گلستان اهدا شد
Design By : Pichak |