چه باید کرد؟
شک به یائسگی زودرس

زنی 34 با شرح حال 12 ماه قاعدگی نامنظم (افزایش طول دوره) به شما مراجعه می‌کند. وی هرگز باردار نشده است. یائسگی مادرش در اواخر دهه 4 زندگی آغاز شده و بیمار شما نگران وضعیت فعلی و آینده باروری خود است.

به چه مسائلی باید پرداخت؟
در مورد امکان نارسایی زودرس تخمدان بحث کنید ولی به بیمار بگویید که این مساله در 34 سالگی ناشایع است و دیگر علل نامنظمی قاعدگی (که شایع‌ترین آنها نشانگان تخمدان‌های پلی‌کیستیک(1) [PCOS] است) را معمولا می‌توان با موفقیت درمان کرد. البته نارسایی زودرس تخمدان یک جزء خانوادگی دارد. لذا رد این تشخیص مهم و محتمل، از اهمیت زیادی برخوردار است چرا که مسائل عمده‌ای را برای باروری فرد در آینده دربر دارد.
در مورد سابقه قاعدگی بیمار بپرسید: سن شروع قاعدگی، دیس‌منوره یا منوراژی، طول دوره در گذشته.
در مورد نشانه‌های PCOS (افزایش وزن، هیرسوتیسم، آکنه، آکانتوز نیگریکانس) و سابقه خانوادگی دیابت سوال کنید.
دیگر علل الیگومنوره و علایم آنها را، از جمله آدنوم هیپوفیز همراه با هیپرپرولاکتینمی (گالاکتوره، دید تونلی، سردرد)، اختلال هیپوتالاموس (کاهش وزن، فعالیت بیش از حد، اختلالات خوردن) و استرس اخیر در زندگی، مد نظر قرار دهید. همچنین بیماری‌های تیرویید را در نظر بگیرید. آیا بیمار هرگز تحت پرتودرمانی یا شیمی‌درمانی قرار گرفته است؟
از بیمار بپرسید آیا دچار علایمی بوده است که نشانگر شروع یائسگی باشند (مثل گرگرفتگی، تعریق شبانه یا خشکی واژن)؟
یک شرح حال ژنیکولوژیک عمومی اخذ کنید. آیا دچار خونریزی بین قاعدگی یا پس از مقاربت، ترشح از واژن، درد لگن، علایم ادراری، دل‌درد یا تورم شکم یا سابقه عفونت لگن یا بیماری‌های آمیزشی (مثل کلامیدیا) بوده است؟ همچنین آزمون پاپ اسمیر و نحوه پیشگیری از بارداری را مد نظر قرار دهید.
آیا وی از نظر جنسی فعال است و برنامه باردار شدن دارد یا برای آن سعی می‌کند؟ در این صورت، ممکن است ارزیابی وضعیت باروری همسر وی نیز مناسب باشد.
مسائل روانی ـ اجتماعی را فراموش نکنید. نگرانی‌هایی را که فرد ممکن است در مورد به تعویق انداختن بارداری و آثار احتمالی آن بر شغلش داشته باشد، بررسی کنید. همچنین به مسائل مربوط به سبک زندگی، از جمله سیگار کشیدن و مصرف الکل، توجه نمایید.

چه باید کرد؟
شاخص توده بدن را محاسبه کنید. بیمار را از نظر هیرسوتیسم، آکنه و آکانتوز نیگریکانس معاینه نمایید. در صورت ایجاب علایم، معاینه شکم و لگن به عمل آورید (برای مثال اگر بیمار دچار درد لگن، ترشح از واژن، خونریزی پس از مقاربت یا خونریزی بین قاعدگی باشد).
وضعیت بیمار را از نظر ایمن‌سازی بر ضد سرخجه بررسی نمایید و در صورت عدم وجود سابقه آن، ایمن‌سازی را انجام دهید.
نارسایی زودرس تخمدان با افزایش غلظت هورمون محرک فولیکولی (FSH) (بیش از IU/L 20) و هورمون لوتئینیزه‌کننده در روز دوم دوره قاعدگی مشخص می‌شود. همیشه باید این آزمون را در 2 دوره جداگانه قاعدگی تکرار کرد. غلظت FSH بیش از IU/L 10 ممکن است متضمن اثراتی نامطلوب بر باروری آینده فرد باشد.
اگر بیمار سعی دارد باردار شود، به منظور بررسی تخمک‌گذاری می‌توانید غلظت پروژسترون وی را در مرحله لوتئال اندازه بگیرید. البته در زنان دارای قاعدگی نامنظم، روز آزمون باید بر اساس طول دوره تعدیل شود؛ همچنین ممکن است اندازه‌گیری متوالی غلظت پروژسترون لازم باشد.
اگر شرح حال بیمار ایجاب نماید، می‌توان همراه با این آزمون‌های خونی، آزمون کارکرد تیرویید، پرولاکتین و در صورت شک به PCOS، تستوسترون و شاخص آندروژن آزاد را نیز درخواست کرد.
FSH کمتر از IU/L 10 برای نارسایی تخمدان تشخیصی نیست. باید بررسی‌های بیشتری را برای بررسی الیگومنوره انجام داد. با توجه به سابقه خانوادگی، در صورتی که بیمار تمایل به تعویق بارداری داشته باشد، انجام آزمون مجدد پس از 12 ماه می‌تواند اطمینان‌بخش باشد. البته باید برای بیمار توضیح داد که با افزایش سن زنان، از تعداد و کیفیت تخمک‌ها مرتبا کاسته می‌شود و بعد از 35 سالگی، باروری با سرعت بیشتری افت می‌کند.
پیامدهای ابتلا به نارسایی زودرس تخمدان از جمله از بین رفتن باروری و احتمال نیاز به تخمک‌های دهنده را توضیح دهید. ممکن است مشاوره روانشناسی در مورد پیامدهای مرتبط با این تشخیص لازم باشد. می‌توانید برای حمایت بیشتر در هنگام درمان، بیمار را به یک مرکز تخصصی مشاوره ارجاع دهید.
برای زنان یائسه زیر 40 سال هورمون‌درمانی جایگزین (ترکیبی) را جهت حفاظت در برابر استئوپوروز و حفظ سلامت قلبی ـ عروقی مدنظر قرار دهید. این کار باید تا 50 سالگی، یعنی سن متوسط یائسگی طبیعی، ادامه یابد.

نوشته شده در جمعه 88/12/21ساعت 3:26 عصر توسط سارا نظر تو چیه؟ ( ) |